Column “Achter de kaft 6” van Dolf Middelhoff, hoofdredacteur en fotograaf. Op de foto: Sjoukje Zandee in haar atelier, werkend aan een nieuwe icoon.
Begin augustus werd de Stichting Vrienden van de Bovenkerkse Urbanus benaderd door Sjoukje Zandee met de vraag of de Vrienden een aantal door haarzelf geschilderde iconen als schenking zouden willen aanvaarden. Dit met de bedoeling om ze te laten veilen voor de hoogst haalbare prijs. Op dat gebaar werd uiteraard dankbaar gereageerd.
Fijnhout
Sjoukje schildert op de traditionele manier iconen met temperaverf op paneeltjes van lindenhout. Dat gaat ze zelf uitzoeken bij Fijnhout in de Amsterdamse Houthavens.
Nadat ze er haar maatvoering op heeft aangebracht, zaagt haar zoon de vormen uit en brengt haar man Jos er eventuele verdiepingen in aan. Daarna begint een reeks van geduldig en zorgvuldig uit te voeren handelingen om het oppervlakte beschilderbaar te maken.
Traditie
Van de afbeelding wordt een tekening aangebracht aan de hand van een voorbeeld. Traditionele iconen zijn geen originele ideëen, maar traditiegetrouw gekopieerde voorbeelden. Toch maakt Sjoukje ook wel eens een afbeelding van ‘onze’ heiligen in icoonstijl, want zij rekent zich tot de ‘rekkelijken’. Voor de ‘preciezen’ in de icoonwereld zou dat ondenkbaar zijn. Zelfs Sjoukjes voorkeur om haar Maria’s en engelen een wat vriendelijker uiterlijk te gunnen dan de traditionele voorbeelden, kan op gefronste wenkbrouwen rekenen.
Schilderen
Nadat de tekening is aangebracht begint het schilderen. Dat is een even geduldige en zorgvuldige klus. Sjoukje moet niet alleen haar verf zelf aanmaken door het samenwrijven van pigment, eigeel en water, ze moet ook alle kleurverlopen opbouwen uit zorgvuldig over elkaar gelegde, flinterdunne lijntjes. En het inleggen van het goud vraagt engelengeduld en een zeer vaste hand.
Veiling
Er zijn plannen om voor september 2021 een veiling te houden. Liefst in Museum JAN. Geselecteerde gasten zullen worden uitgenodigd om te bieden, want de bedoeling is uiteraard er zo veel mogelijk geld voor de herbouw van de St Urbanuskerk aan over te houden.
Het gaat om zes iconen, waaronder een crucifix. Ze staan hier afgebeeld: Beschermengel, 17,5x21cm.; Christus Pantocrator, 21×29,7cm.; De Opstanding, 31,9×23,9cm.; H. Moeder Gods van de Tederheid, 15×19,5cm.; OLV van Eeuwigdurende Bijstand, 21×26,1cm.; en Orthodoxe Crucifix, 20,5x19cm. Kunt u vast gaan bedenken wat u er voor over heeft.
Voor de veiling willen we een catalogus samenstellen met nadere informatie over iconen en de techniek die daarvoor is gebruikt. Wij houden u op de hoogte.