In de Urbanuskerk hingen kruiswegstaties van de hand van de Haarlemse kerkschilder Frans Loots (1863-1924). De staties waren zeer beeldbepalend voor de kerk en menig kerkbezoeker is gesteld op deze mooie staties. De staties staan nu opgeslagen. Ze zijn door de brand helaas nogal beschadigd geraakt. Toen het brandende dak, samen met een deel van de gewelven, naar beneden kwam, heeft dat langs de muren van de kerk een ware hittegolf doen langstrekken. Daardoor zit een deel van de staties nu onder de blaren (zie foto) Wanneer die allemaal moeten worden terug geplakt op de ondergrond – dat kan heel goed, maar dit kost veel tijd – zijn we vele jaren verder. De staties zoveel mogelijk in oude staat terugbrengen is ook uiterst kostbaar.
We willen dat restaureren toch heel graag laten doen, want de staties hebben een hoge kwaliteit en hebben in een officieel rapport het hoogste kwaliteitscijfer gehaald. Frans Loots was dan ook een hele goede schilder. Hij begon zijn carrière in Culemborg waar hij zijn eerste kruiswegstaties in fases afleverde tussen 1893 en 1897. Hij kreeg daar in de Katholieke Illustratie toen al juichende kritieken op.
Onze staties dateren van 1898. In dat jaar zijn ze alle veertien in één keer geplaatst om het 25-jarig priesterschap van pastoor Filbry te vieren. Ze moeten dus in dezelfde periode zijn gemaakt als die voor Culemborg en ze vertonen er ook een grote gelijkenis mee. Er is in de kasboeken van de Urbanuskerk nergens een bedrag gevonden dat ervoor betaald is; het was immers een cadeau aan de parochie! Wij zijn blij een hele goede restaurateur te hebben gevonden die onze staties vakkundig kan restaureren. Uiteraard is het hele proces van zo lange termijn dat wij als Stichting Vrienden van de Bovenkerkse Urbanus met instemming van het parochiebestuur besloten hebben per statie te bekijken hoe de restauratie kan vorderen. Er is namelijk heel veel geld mee gemoeid! In de loop van de jaren moet worden bekeken hoe we verder gaan en hoe we het benodigde geld bij elkaar kunnen krijgen, maar er zal nog veel fondsenwerving nodig zijn!
Herstel van een eerste statie
Het bestuur van onze stichting is in gesprek met het Museum JAN (voorheen Museum Jan van der Togt) om daar een eerste statie ‘en plein public’ te laten restaureren zoals met andere beroemde schilderingen is gedaan (denk aan de Nachtwacht en Het Lam Gods). Bezoekers van het museum kunnen zien hoe de restauratie wordt uitgevoerd door de restaurateur en hoe de restauratie vordert. De staties zullen mooier dan ooit in onze kerk pronken. We willen uiteraard zoveel mogelijk publiciteit halen bij dit proces. In museum JAN zal ook uitgebreid informatie worden gegeven over het proces, de staties en de schilder Frans Loots.
Wij hopen van harte dat onze donateurs deze actie verwelkomen en een kijkje zullen gaan nemen in museum JAN om met eigen ogen te zien hoe een en ander vordert. Zodra meer bekend is zullen wij dit uiteraard op onze website en via andere media bekend maken.
N.B. In het boek dat momenteel wordt samengesteld voor de heropening van de Urbanuskerk eind 2021 (zo hopen we van harte) zal een zeer uitgebreid en rijk geïllustreerd hoofdstuk worden gewijd aan Frans Loots en onze kruiswegstaties. Er valt namelijk nog veel meer over te vertellen, zo meldt Dolf Middelhoff, de redacteur van het boek.